Verborgen narcisme is misschien wel de meest verwarrende vorm van emotioneel misbruik. Aan de buitenwereld toont de narcist een charmant, zorgzaam en vaak sociaal bewogen gezicht. Hij lijkt vriendelijk, betrokken en oprecht geïnteresseerd. Mensen spreken vol lof over hem: “Wat een aardige man, zo behulpzaam en Charismatisch.” Achter gesloten deuren speelt zich echter een totaal ander toneel af — één waar controle, manipulatie en emotionele ontregeling de hoofdrol spelen.
De verborgen narcist heeft een diepe behoefte aan bewondering en bevestiging, maar toont dit niet openlijk. In plaats van zich luidruchtig te profileren (grandioos narcisme), gebruikt hij subtielere vormen van macht: schuldgevoel opwekken, zich slachtoffer tonen, de ander kleineren onder het mom van “grapjes” of zogenaamd goede bedoelingen.
Hij voelt zich snel tekortgedaan of miskend en kan plots ontploffen om iets kleins — bijvoorbeeld een spelletje verliezen, het oneens zijn met zijn mening, een behoefte die je aangeeft of grens die je stelt. De woede lijkt buiten proportie, maar komt voort uit een diep gevoel van vernedering of controleverlies.

Voor partners, kinderen of anderen in zijn nabijheid is dit uitputtend. De voortdurende afwisseling tussen charmante aandacht en venijnige kritiek creëert een emotionele achtbaan. Het lichaam reageert hierop met stresshormonen zoals cortisol, die vrijkomen bij dreiging of spanning. Na elke ontploffing of vernedering volgt vaak een periode van spijt of verzoening — een knuffel, lieve woorden, tranen. De narcist is vaak een tovenaar met woorden en is een ster in alles uitleggen en goedpraten voor zichzelf. Dit gebeurd vaak vanuit een slachtofferrol. Daarbij komt oxytocine vrij, het bindingshormoon dat zorgt voor gevoelens van nabijheid en veiligheid. Zo ontstaat een gevaarlijk patroon: het lichaam raakt verslaafd aan de cyclus van pijn en opluchting, angst en troost.
De partner, kinderen of anderen gaan steeds meer ‘op eieren lopen’ om de narcist gunstig te stellen / niet kwaad te maken. Zo raak je steeds verder verwijderd van je ware zelf.

Een langdurige relatie met een verborgen narcist heeft diepgaande gevolgen voor het zenuwstelsel. Het lichaam verkeert continu in een staat van hyperalertheid — het sympathische zenuwstelsel (het deel dat instaat voor vechten, vluchten, bevriezen of onderhandelen) staat vrijwel altijd ‘aan’. Hierdoor stijgen hartslag en bloeddruk, neemt de ademhaling toe en raakt het immuunsysteem uitgeput.
Mensen ervaren vaak klachten als vermoeidheid, slapeloosheid, gespannen spieren, hartkloppingen of een voortdurend “op scherp staan”-gevoel.
Op langere termijn kan deze chronische stress leiden tot hormonale ontregeling, verzwakte weerstand, en zelfs hart- en vaatproblemen.
Tegelijk raakt het parasympatische zenuwstelsel — het systeem dat zorgt voor herstel en rust — onderontwikkeld of verstoord. Daardoor voelt echte ontspanning vreemd of zelfs onveilig. Slachtoffers merken vaak dat ze na de relatie moeite hebben met rust, stilte of intimiteit, omdat hun lichaam die toestanden automatisch koppelt aan dreigend gevaar.

Herstel betekent dan ook niet alleen mentaal helen, maar vooral het zenuwstelsel opnieuw leren reguleren: het lichaam stap voor stap laten ervaren dat veiligheid wél mogelijk is, dat rust niet gelijkstaat aan spanning, en dat liefde niet langer pijn hoeft te doen.

Wanneer zo’n relatie eindigt, stopt de dynamiek niet. Vaak begint er dan een nieuwe fase: de herschrijving van de geschiedenis.
De narcist probeert grip te behouden door de werkelijkheid te verdraaien. Dat kan subtiel gebeuren — door zichzelf als slachtoffer neer te zetten en excuses te verzinnen waarom het allemaal “niet anders kon” — of openlijk, in een 'lastercampagne' waarin het slachtoffer zwartgemaakt wordt.
Hij vertelt zijn omgeving dat jij moeilijk, labiel of ondankbaar was. Hij wekt medelijden op, schetst halve waarheden of verschuift schuld. Voor wie jarenlang gaslighting heeft ervaren, is dit bijzonder pijnlijk: opnieuw lijkt jouw werkelijkheid te verdwijnen, opnieuw wordt jouw stem overstemd.
Juist in deze fase is steun van buitenaf van groot belang. Want loskomen gaat niet alleen over afstand nemen — het gaat over jezelf terugvinden, je waarheid herstellen en weer leren vertrouwen op je eigen waarneming.

Loskomen van een verborgen narcist is geen gewone breuk; het is een ontwaken uit een werkelijkheid waarin je langzaam bent vervormd.
Het vraagt tijd, zachtheid en moed om te helen op alle lagen — mentaal, emotioneel en lichamelijk. Het zenuwstelsel moet leren dat stilte niet langer gevaar betekent, dat liefde niet hoort te schommelen tussen spanning en opluchting, en dat grenzen niet egoïstisch zijn, maar gezond.
Stap voor stap ontstaat er ruimte om weer te voelen:
wat is van mij, en wat heb ik overgenomen?
wat is waar, en wat is me ooit verteld om me klein te houden?
wat heb ik nodig om weer te durven vertrouwen?
Het lichaam herstelt, het hart verzacht, en de ziel mag weer ademen. Langzaam komt er rust, helderheid, kracht.

In mijn praktijk begeleid ik mensen die:
willen loskomen uit een toxische of narcistische relatie,
merken dat de ander hun geschiedenis herschrijft of hen zwartmaakt,
en opnieuw verbinding willen maken met hun eigen waarheid, kracht en intuïtie.
We werken met bewustwording, lichaamsgerichte heling en innerlijke herprogrammering. Je leert herkennen wat jou vasthoudt, zodat je werkelijk vrij kunt worden — van de relatie, van de verwarring en van het verhaal dat niet van jou is.
Je hoeft het niet alleen te doen.
Herstel begint met het zien van wat er werkelijk is gebeurd — en met de keuze om terug te keren naar jezelf.

🌿 Je bent niet moeilijk, je bent geraakt. En wat geraakt is, kan helen.